Καρκίνος παχέος εντέρου & ορθού

Επιδημιολογια

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι η τρίτη πιο κοινή αιτία θανάτου από καρκίνο, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Μετά τον καρκίνο του μαστού και του προστάτη ευθύνεται για το 13% όλων των καρκίνων. Προσβάλλει συνήθως άτομα άνω των 50 ετών, με ρυθμό σχεδόν 1000 νέοι ασθενείς κάθε μέρα. Το ποσοστό των ανδρών είναι περίπου 59%. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι με καρκίνο του παχέος εντέρου θεραπεύονται εάν εντοπιστεί έγκαιρα. Η δημιουργία του καρκίνου οφείλεται σε παθολογική ανάπτυξη των επιθηλιακών κυττάρων του βλεννογόνου του εντέρου. Έτσι δημιουργούνται οι αδενοματώδειc; πολύποδες που συνήθως είναι καλοήθεις (εικ 1). Η διαφοροποίηση των κυττάρων των πολυπόδων οδηγεί σε κακοήθεια.
Πιστεύεται πως στο 15%-30% των ασθενών υπάρχει γενετική προδιάθεση. Στο 5% περίπου των ασθενών η αιτία είναι ένα ήδη γνωστό οικογενέc; γενετικό σύνδρομο (familiar genetic syndrome). Σε αυτά ανήκουν τα: Lynch syndrome, HNPCC syndrome, familiar adenomatous polyposis (FAP) κα.

Ο καρκίνος του ορθού είναι ένας τύπος καρκίνου του παχέος εντέρου που εμφανίζεται στην τελική του μοίρα που ονομάζεται ορθό. Το ορθό αποτελεί τα τελευταία 12-15 εκ του γαστρεντερικού σωλήνα και τελειώνει εκεί όπου ξεκινά ο πρωκτός. Ο όρος ορθοκολικόc; καρκίνος χρησιμοποιείται για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού.

Επίπεδα διηθητικού αδενοκαρκινώματος σε έμμισχο και επίπεδο πολύποδα

Συμπτωματολογια

Στα πρώτα στάδια οι ασθενείς μπορεί να είναι μην έχουν κανένα σύμπτωμα. Όταν υπάρχουν συμπτώματα μπορεί να είναι πολλά και ασαφή. Μερικά από αυτά είναι:

Αλλαγές στις συνήθειες των κενώσεων

(εναλλαγές διάρροιας με δυσκοιλιότητα) ή αλλαγές στην σύσταση των κοπράνων

Παρουσία αίματος στα κόπρανα

Κοιλιακό άλγος που συνήθως είναι διάχυτο με συνύπαρξη μετεωρισμού

(φούσκωμα κοιλιάς)

Αναιμία κυρίως λόγω απώλειας αίματος

(παρουσία του καρκίνου στο ανιόν κόλον)

Κατάθλιψη

Ανορεξία

Ψηλαφητή κοιλιακή μάζα

Εκταση εκτομής σε καρκίνο του παχέος εντέρου ανάλογα με την εντόπιση:

Α. Τυφλό
Β. Δεξιά κολική καμπή
C. Εγκάρσιο κόλον
D. Αριστερή κολική καμπή
Ε. Κατιόν κόλον
F. Σιγμοειδές

Διάγνωση καρκίνου παχέος εντέρου

Βιοψία-Κολονοσκόπηση

Η κολονοσκόπηση και η βιοψία αποτελούν το gold standard για την διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Αξονική κολονοσκόπηση (CT colonography)

Σε περίπτωση ατελούς κολονοσκόπησης, χρειάζεται επιπλέον αξονική κολονογραφία ή αξονική κολονοσκόπηση (CT colonography) ή επανάληψη της κολονοσκόπησης.

Αξονική κολονογραφία

Η αξονική κολονογραφία είναι μια αποδεκτή εναλλακτική απεικονιστική μέθοδος σε σχέση με την κολονοσκόπηση και μπορεί να απεικονίσει βλάβες > 1εκ. Επίσης είναι μια μη επεμβατική εξέταση που ενδείκνυται για ασθενείς με αυξημένο καρδιαγγειακό ρίσκο που δεν μπορούν να λάβουν καταστολή.

Αξονική τομογραφία

Η προεγχειρητική σταδιοποίηση του καρκίνου του παχέος εντέρου βασίζεται στην αξονική τομογραφία του θώρακα, της κοιλίας και/ή της πυέλου.

Διάγνωση καρκίνου ορθού

Ενδοσκοπικός υπέρηχος

Για καρκίνους σταδίου Τ1 και Τ2 ο ενδοσκοπικός υπέρηχος (εικ. 3) αποτελεί το καταλληλότερο διαγνωστικό εργαλείο για την διάκριση μεταξύ των δύο σταδίων, ώστε να επιτευχθεί η σωστή απόφαση τοπικής εκτομής (cT1).

μαγνητική τομογραφία πυέλου (ΜRΙ)

Η μαγνητική τομογραφία πυέλου(ΜRΙ) αποτελεί την εξέταση εκλογής για όγκους με μεγαλύτερη διήθηση (πέραν του τοιχώματος-mrΤ stage) στο περιορθικό λίπος και στις φλέβες (mrEMVI) και φυσικά, στους επιχώριους ή/ και απομακρυσμένους λεμφαδένες.

Ενδοσκοπικός υπέρηχος που αναδεικνύει καρκίνο του ορθού σταδίου Τ3

Αντιμετωπιση καρκίνου παχέος εντέρου

Στάδιο cT1 ΝΟ

Η λαπαροσκοπική ή κλασική κολεκτομή αποτελεί το gold standard για σταδίου cT1 ΝΟ καρκίνους του παχέος εντέρου.

Στάδιο pT1, ΝΟ, ΜΟ

Για όγκους σταδίου pT1, ΝΟ, ΜΟ η εναλλακτική αντιμετώπιση με ενδοσκοπική εκτομή μπορεί να συζητηθεί με τον ασθενή, έχοντας όμως υπόψη πως μπορεί να υπάρχει μετάσταση σε ένα 11% (6,3- 16,9%).

Στάδιο Tis-T1 (early colon cancer)

Για όγκους σταδίου Tis-T1 (early colon cancer) οι ενδοσκοπικές τεχνικές εκτομής είναι: endoscopic mucosal resection (EMR), endoscopic submucosal dissection (ESD) και endoscopic ablation (ΕΜΑ).

Στάδια cT2-cT3 ΝΟ

Στα στάδια cT2-cT3 ΝΟ η χειρουργική αντιμετώπιση (λαπαροσκοπική ή κλασική) παραμένει ο θεμελιώδης τρόπος θεραπείας μαζί με λεμφαδενικό καθαρισμό.

Στάδιο cT4

Τέλος, στο στάδιο cT4 η βέλτιστη αντιμετώπιση παραμένει η χειρουργική αλλά φαίνεται, πως σε ορισμένες περιπτώσεις και εφόσον ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί πρώτα σε χημειοθεραπεία (neoadjuvant chemotherapy), η επιβίωση είναι καλύτερη σε σχέση με αυτούς που υποβάλλονται πρώτα σε χειρουργείο και μετά σε χημειοθεραπεία. Εάν η μεταστατική νόσος αφορά στο ήπαρ, σε μονήρη βλάβη ή σε ολιγομεταστατική νόσο πρέπει να εξετάζεται η χειρουργική εκτομή. Το ίδιο και σε μεταστατικές βλάβες του πνεύμονα. Εναλλακτική στις εκτομές, όταν αυτές δεν είναι εφικτό να πραγματοποιηθούν, αποτελεί η χρήση τεχνικών καυτηριασμού όπως οι ραδιοσυχνότητες ή τα μικροκύματα.

Αντιμετωπιση καρκίνου ορθού

Στάδιο cT1 ΝΟ

Στους ασθενείς με νόσο περιορισμένη στον βλεννογόνο cT1 ΝΟ, η ενδοσκοπική εκτομή (transanal endoscopic microsurgery, ΤΕΜ) έχει παρόμοια αποτελέσματα με την gold standard αντιμετώπιση, που είναι η χαμηλή προσθία εκτομή με ολική εκτομή του μεσοορθού (Total Mesorectal Excision) ανοιχτά-λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά.

Στάδιο cT2

Για όγκους σταδίου cT2 η χειρουργική θεραπεία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο αντιμετώπισης, μετά βέβαια από νεοεπικουρική χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία. Με αυτό τον τρόπο μειώνεται κατά πολύ ο κίνδυνος τοπικής υποτροπής. Έτσι, σε ποσοστό 10- 30%, επιτυγχάνεται πλήρης «εξαφάνιση» του όγκου, που μπορεί να οδηγήσει είτε σε στρατηγική wait and see είτε σε τοπική εκτομή, με πολύ καλά αποτελέσματα.

Στάδιο cT3

Στο στάδιο cT3, που μπορεί να παρουσιαστεί με πολλές εκφράσεις (cT1-T2, cN1-N2, ΜΟ, ή cT3-T4, οποιοδήποτε cN, ΜΟ) οι ασθενείς, πριν υποβληθούν σε χειρουργική εξαίρεση, ενδείκνυται να λάβουν προεγχειρητική χημειο-ακτινοθεραπεία. Όταν η νόσος είναι τοπικά προχωρημένη, τότε πιθανότατα χρειάζεται εκτομή και άλλων οργάνων (beyond-TME surgery).

Στάδια cT4

Στους ασθενείς με μεταστατική νόσο σταδίου cT4 η θεραπεία βασίζεται κυρίως στην συστηματική χημειοθεραπεία ή με συνδυασμό με στοχευμένη βιολογική θεραπεία. Όπως και στον καρκίνο του παχέος εντέρου, εφόσον είναι δυνατό, η εκτομή των ηπατικών ή πνευμονικών μεταστάσεων πρέπει να εξετάζεται πολύ σοβαρά, αφού προσφέρει σε αυτούς τους ασθενείς την καλύτερη ευκαιρία για μακροπρόθεσμη επιβίωση. Όταν υπάρχει περιτοναϊκή διασπορά της νόσου, μπορεί να εξετασθεί το ενδεχόμενο κυτταρομειωτικής χειρουργικής με υπέρθερμη ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία (ΗΙΡΕC).

info@ntinas-surgery.gr

2310 906 940

Μητροπόλεως 111, Θεσσαλονίκη